सांगली समाचार - दि. २२ मार्च २०२४
नवी दिल्ली - डेन्मार्कमधील शास्त्रज्ञ एक एआय मॉडेल तयार करण्याचा प्रयत्न करत आहेत जे मानव किती काळ जगेल याचा अंदाज लावू शकेल. त्यासाठी करोडो लोकांचा डेटा गोळा केला जात आहे. डॅनिश शास्त्रज्ञ करोडो लोकांचा डेटा गोळा करत आहेत जेणेकरुन त्या डेटाच्या आधारे एखादी व्यक्ती किती दिवस जगेल याचा अंदाज आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स मॉडेल लावू शकेल. पण या प्रकल्पाचा उद्देश लोकांना तंत्रज्ञानाची शक्ती आणि धोके याबद्दल जागरूक करणे हा आहे. Life2vec नावाच्या या प्रोग्रामच्या शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की त्यांच्या प्रकल्पाचा कोणताही धोकादायक हेतू नाही, उलट त्यांना या स्वयं-शिक्षण संगणक प्रोग्रामच्या पॅटर्नची खोली समजून घ्यायची आहे. त्यांना हे जाणून घ्यायचे आहे की, हे कार्यक्रम आरोग्य आणि सामाजिक घटनांचा अंदाज लावू शकतात का.
शक्यता अमर्याद आहेत
या संशोधनाचा अहवाल 'नेचर कॉम्प्युटेशनल सायन्स'मध्ये प्रसिद्ध झाला आहे. डेन्मार्कच्या टेक्निकल युनिव्हर्सिटीचे प्रोफेसर जून लेहमन म्हणतात, “मानवी जीवनाविषयीच्या अंदाजांसाठी ही एक सामान्य चौकट आहे. लेहमन म्हणतात की, शक्यता अमर्याद आहे. ते स्पष्ट करतात, "जर तुमच्याकडे प्रशिक्षणाचा डेटा असेल, तर तो कोणत्याही गोष्टीचा अंदाज लावू शकतो. तो आरोग्याचा अंदाज लावू शकतो. तुम्ही लठ्ठ असाल की नाही किंवा तुम्हाला कर्करोग होईल की नाही हे सांगू शकते."
हे अल्गोरिदम जसे Chat GPT कार्य करते त्याच प्रकारे कार्य करते. परंतु ते जन्म, शिक्षण, सामाजिक फायदे आणि अगदी कामाचे तास इत्यादींचे विश्लेषण करते. लेहमन आणि त्यांची टीम या डेटाचे विश्लेषण करून मानवांबद्दल अंदाज बांधण्यासाठी भाषा-प्रक्रिया अल्गोरिदम शिकवत आहेत. लेहमन म्हणतात, "एका अर्थाने माणसाचे आयुष्य ही घटनांची मालिका आहे. लोक जन्माला येतात, डॉक्टरकडे जातात, शाळेत जातात, नवीन ठिकाणी स्थायिक होतात, लग्न करतात इ.
अद्याप सार्वजनिक नाही
लेहमन म्हणतात की, त्यांचे सॉफ्टवेअर पूर्णपणे खाजगी आहे आणि सध्या ते इंटरनेटवर कोणासाठीही वापरण्यासाठी उपलब्ध नाही. 'लाइफ 2 वेक' कार्यक्रमाचा आधार डेन्मार्कमधील सुमारे 60 लाख लोकांचा डेटा आहे जो देशाच्या स्टॅटिस्टिक्स डेन्मार्क या अधिकृत संस्थेने गोळा केला आहे. या डेटाचे विश्लेषण करून आयुष्याच्या शेवटच्या श्वासापर्यंतच्या घटनांचा अंदाज बांधता येईल, असे संशोधकांचे म्हणणे आहे. यावर आधारित, जेव्हा शास्त्रज्ञांनी मृत्यूचा अंदाज लावण्याचा प्रयत्न केला तेव्हा हा कार्यक्रम 78 टक्के बरोबर निघाला. एखादी व्यक्ती आपले शहर सोडून नवीन ठिकाणी स्थायिक होईल की नाही याचा अंदाज लावण्यात त्यांना ७३ टक्के यश मिळाले.
मृत्यूची भविष्यवाणी
मृत्यूचे भाकीत करण्यात त्यांचा अल्गोरिदम आतापर्यंतच्या इतर अल्गोरिदमपेक्षा अधिक यशस्वी असल्याचे लेहमनचे म्हणणे आहे. ते म्हणतात, “आम्ही लहान वयातच मृत्यूचा अंदाज लावतो. म्हणून आम्ही 35 ते 65 वयोगटातील लोकांचा समूह घेतो. "मग, 2008 आणि 2016 मधील डेटाच्या आधारे, आम्ही पुढील चार वर्षांत एखादी व्यक्ती मरेल की नाही हे सांगण्याचा प्रयत्न करतो."
संशोधकांच्या मते, 35 ते 65 वयोगटातील मृत्यूचे प्रमाण कमी आहे, त्यामुळे अल्गोरिदमची पडताळणी करणे सोपे आहे. परंतु हे साधन अद्याप बाहेरील संशोधनासाठी वापरण्यासाठी तयार नाही. लेहमन स्पष्ट करतात, "सध्या हा एक संशोधन प्रकल्प आहे, जिथे काय शक्य आहे आणि काय नाही याची चाचणी केली जात आहे." बरं, अशी अनेक सॉफ्टवेअर्स इंटरनेटवर उपलब्ध आहेत जी एखादी व्यक्ती किती दिवस जगेल हे सांगतात. परंतु शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की, ते सर्व विश्वसनीय नाहीत आणि त्यापैकी अनेक फसव्या पद्धती देखील असू शकतात.
